سالم زیبا

اتیسم(اوتیسم)بزرگسالی

مهدی فولادگر(مسئول فنی و صاحب امتیاز مرکز اُتیسم اردیبهشت و مدیر گروه پژوهشی اردیبهشت)

در دهه های گذشته اختلال طیف اُتیسم(اوتیسم) توجه کمتری را از جامه پزشکی و اموزش دریافت می نمود و این بدین معنی است که ممکن است تعداد بسیار زیادی مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) در میان ما زندگی می کنند که در دهه های قبل تشخیص داده نشده اند. دانستن در مورد اُتیسم(اوتیسم) بزرگسالی می تواند مهیا کننده گزینه هایی برای راهکار های درمانی آنان مهیا نماید از طرفی اگر بزرگسالانی که در جامعه ایرانی در موقعیت های اجتماعی و کاری متفاوت قرار دارند ولی در گذشته تشخیص اختلال طیف اتیسم(اوتیسم) را دریافت ننموده اند اکنون این تشخیص را دریافت نمایند شاید این شناسایی بتواند به بهتر شدن فرهنگ اتیسم(اوتیسم) در جامعه ما کمک کننده باشد. اینکه ما بدانیم فلان پزشک یا فلان کارآفرین و یا ...مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) نیز هست جامعه ما را به سمت شناسایی این اختلال سوق می دهد و این می تواند برای خانواده کودکان مبتلا به این اختلال یاری رسان باشد.ولی این مهم در کشور ما شاید مدتی به طول بیانجامد زیرا بر خلاف کشور های غربی که در حدود 40 سال شناسایی اُتیسم(اوتیسم) سابقه دارد در خوشبینانه ترین حالت این مهم در کشور ما شاید  15 سال سابقه داشته و شاید تشخیص داده شده ها در کشور ما اکنون 20 ساله باشند.ولی آنهایی که تشخیص داده نشده اند اکنون در چه شرایطی اند و در حال انجام چه کاری اند......؟آیا شما نیز ممکن است چهار مورد از موارد زیر را داشته باشید؟آیا شما یک اتیستیک بزرگسالید؟......

برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال اتیسم مطالعه مقاله اتیسم در DSM5 را پیشنهاد می کنیم.

ده علامت اُتیسم(اوتیسم) بزرگسالی

به گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها تشخیص اُتیسم(اوتیسم) در بزرگسالی می تواند در حال حاظر کاری دشوار و چالش برانگیز باشد .بزرگسالان قطعا میزان بالایی از رفتار های کودکی خود را به یاد ندارند وهمچنین  تاریخچه پزشکی ویا دو سال اول زندگی خود را که بازگو کننده علائم اولیه اختلال طیف اتیسم (اوتیسم). و یا ممکن است انها رفتار هایی را به یاد بیاورند و یا بیان کنند که گمراه کننده باشد و موجب تشخیص غلط در بزرگسالی گردد.به هر حال اگر شما دچار شک و تردید در تشخیص اُتیسم(اوتیسم) یک فرد بزرگسال هستید این علائم که دکتر کیت میلر ویلسون استاد دانشگاه میشیگان در مقاله ای به آنها اشاره نموده است و در ادامه ذکر می گردد می تواند تا حدودی به شما در این کار یاری رسان باشد.به خاطر داشته باشید که یک یا دو علامت در یک فرد بزرگسال نمی تواند نشان دهنده اختلال اُتیسم(اوتیسم) در وی باشد ولی اگر این علائم به بیشتر از 3 یا 4 مورد رسید باید کمی برای او نگران شوید.برای تشخیص بهتر و دقیق تر اختلال طیف اتیسم می توانید از تست ADIR که از تستهای استاندارد طلایی اتیسم است بهره بگیرید.

بر طبق تحقیقات منتشر شده در webMD  علائم زیر می تواند نشان دهد که یک فرد بزرگسال مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) است یا نه.

1-    ارتباط و دوستی کم

شکل گیری روابط در بزرگسالان مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) برای آنها امری چالش برانگیز است. رفتارهای منحصر به فرد و محدودیت های این افراد میتواند توانایی دوست یابی این افراد را شدیداً تحت تاثیر قرار دهد.علاوه بر این تجزیه و تحلیل فرایند های محیطی و مشکلات گوش دادن به دیگران مشکلات عدیده ای را در ارتباط این افراد ایجاد می کند.همینطور ارتباطات عاشقانه برای این افراد امری بسیار دشوار و سخت است.یکی از دلایل این مهم  این است که ادامه دادن ارتباطات منظم و دائمی میتواند برای این افراد امری تقریبا غیر ممکن باشد و ارتباطات عاشقانه که در نهایت می بایستی به ازدواج ختم شود درکل نوعی ارتباط منظم و هدف مند است که نیاز مند به گستره ارتباطی وسیعی است.از طرفی دیگر ارتباط عاطفی در بخشی از فرایند خود نیاز مند ارتباط غیر کلامی رمز گشایی هایی است که تقریباً بزرگسالان مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) از آن بی بهره اند.

2-    چالشهای ارتباطی غیر کلامی

برای بسیاری از بزرگسالان مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) ارتباطات غیر کلامی میتواند یکی از چالشهای اصلی باشد.این افراد در خواندن چهره و حالات ان دچار مشکل اند. و در ارتباط چشمی نیز کمترین عملکرد را دارند. بزرگسالان مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) همیشه این احساس را دارند که چیزی را در فرایند ارتباط وتعامل خود گم کرده اند.این افراد به درستی نمی توانند دیگران را تعبیر و تفسیر کنند.

3-    اختلال در پردازش حسی

بسیاری از افراد مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) میزان بالا  یا پایینی از محرکات حسی را ممکن است تجربه کنند که به آن اختلال پردازش حسی یا نقص در یکپارچگی حسی می گویند. به گفته مجله روانشناسی امروز این اختلال پردازش حسی میتواند منجر به مشکلات اجتماعی در افراد اتیستیک بزرگسال گردد.ملاقات با افراد جدید اطلاعات حسی جدیدی شامل بوها ،صداها،نورها و انواع دیگری از دروندادها را برای فرد مهیا میکند.و تمام اینها می تواند باعث گرددکه فرد بزرگسال اتیستیک از ارتباط اجتماعی اجتناب کند.

اگر شما متوجه شدید که نمی توانید در یک احساس مشخص باقی بمانید یا اینکه دائماً میخواهید نوع خاصی از درونداد حسی را تجربه نمایید ،شما ممکن است درگیر با این اختلال باشید.اگر چالشهای حسی در توانایی های شما برای تعامل با دیگران تداخل می کند ،اینها همگی با علائم اُتیسم(اوتیسم) در بزرگسالی مطابقت دارد.

4-    فقدان یا نبود دیدگاههای مشترک و یکدلی

فهمیدن اینکه یک انسان دیگر چه کاری انجام می دهد یا اینکه در آینده چه دیدگاهی پیدا می کند برای تمام افراد بزرگسال امری دشوار است اما برای افراد مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) می تواند چالش برانگیز  باشد بسیاری از افراد اتیستیک برای فهمیدن دیدگاه دیگران دچار کشمکش می گردند و این  میتواند منجر به فقدان همدلی گردد.و همچنین تعامل فرد را با دیگران دشوار می سازد.بزرگسالان مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) ممکن است به سختی با دیگران امیخته گردند  و نمی توانند خواسته ها یا احساسات  و یا فکار دیگران را درک کنند.بعلاوه بزرگسالان اتیستیک ممکن است در درک دیدگاه شوخ طبعانه یا طنز افراد مشکل داشته باشند ویا اصلاً جوک ها را نفهمند.این فقدان یکدلی  برای فرد بزرگسال مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) میتواند منجر به مشکلات فراوانی در زندگی فردی شود و تا حدودی زندگی فرد را فلج کند. برای درک بهتر در این زمینه می توانید به نظریه تئوری ذهن  در همین وبسایت مراجعه کنید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر درزمینه علائم اختلال اتیسم در کودکی مطالعه مقاله اتیسم و درمان نوک پنجه راه رفتن را پیشنهاد می کنیم.

5-    مشکلات ارتباط کلامی

بر طبق یافته ها و پژوهشها تقریبا در حدود 40 درصد از افراد اتیستیک کلام ندارند و در رشد زبان و گفتار خود دچار مشکل هستند. بزرگسالانی که به طور کامل کلام ندارند ممکن است در این طیف قرار گیرند  اما ارتباط کلامی میتواند برای دیگر مبتلایان بزرگسال نیز چالشهایی را ایجاد کند هرچند که این افراد در سطحی مناسب از گفتار قرار داشته باشند.

بزرگسالان مبتلا برای شناساندن نیازهایشان به دیگران دچار مشکلاتی می گردند همچنین در آغاز نمودن یک مکالمه.این افراد ممکن است در زمانی که می خواهند مکالمه ای را شروع کنند کلمات از ذهنشان گم شوند.از طرفی در فرایند یک مکالمه پردازش نمودن گفتار دیگران نیز برای آنها امری بسیار دشوار است.

6-    اشتغال ذهنی به موضوعات مشخص

یکی از مشخصه های اتیسم بزرگسالی علایق محدود است.بسیاری از بزرگسالان اتیستیک در مورد موضاعات بسیار خاصی مانند ترابری هوایی، ریشه کلمات،مهندسی،تاریخ و بسیاری موارد دیگر اطلاعات بسیار خوبی دارند . این تمرکز بیش از حد بر روی یک موضوع خاص برای افراد اتیستیک می تواند بسیار لذت بخش و ارضا کننده باشد ولی همین امر میتواند چالشهای بزرگی برای فرد ایجاد کند.اگر شما به موضوعی ویژه بسیار علاقه مند هستید و طولانی مدت درباره آن با دیگران بحث و گفتگو می کنید و نمی توانید آن موضوع را از ذهنتان بیرون کنید  و ایا آن را رها سازید  این می تواند از علائم اُتیسم(اوتیسم) بزرگسالی باشد. علایق شدید موجب درگیری بسیار زیاد ذهنی با موضوعی خاص می گردد و همین امر ظرفیت های اجتماعی فرد را کاهش می دهد و موجب محدود شدن تمایلات اجتماعی و ارتباطی فرد با دیگران می گردد.برای اطلاعات بیشتر در این زمینه مقاله نظریه اتیسم- همدلی وسیستم سازی را مطالعه کنید.

7-    رفتار های کلیشه ای و تکراری

برای برخی افراد مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) تکرار ,کلمات ،جملات  یا  رفتار ها می تواند موجب ایجاد احساس آرامش گردد.در نتیجه این امر رفتارهای روتین قابل پیش بینی ایجاد می گردند که فرد انها را تحت کنترل خود دارد.ولی به هر حال این رفتار های تکراری برای عملکرد ارتباطی یا اجتماعی یا کارکردی فرد کفایت نمی کند.

8-    نیازبه داشتن یک زندگی معمولی و روتین

برای افراد اتیستیک در هر سنی که باشند ناشناخته هایی در جهان وجود دارد. و این موجب شکست در بسیاری از مهارتهای ارتباطی و اجتماعی افراد این طیف می گردد.یکی از راهکار ها و شگرد هایی که موجب ایجاد آرامش در این افراد می گردد آسایش و قابل پیش بینی بودنی است که زندگی معمولی برایشان مهیا می کند.

بزرگسالان اتیستیک نیاز به زندگی روتین را به این شکل بر طرف می کنند:

هرگز سفر نمی کنند

غذاهای جدید را امتحان نمی کنند و به رستوران های جدید نمی روند.

بر طبق یک جدول روزانه عمل می کنند.

در صورت بر هم خوردن روال زندگی روتینشان احساس ناراحتی شدیدی می کنند.

با تغییر برنامه در زندگی خود مشکل دارند

تنها از مسیر های آشنای ذهن خودشان از مکانی به مکان دیگر می روند.

فرد جدیدی به محدوده اجتماعی خود اضافه نمی کنند و از ارتباطات جدید دوری می کنند.

برای کمک به فرد اتیستیک در این زمینه می توانید به مقاله خانه مناسب برای مبتلایان به اختلال طیف اتیسم چگونه است مراجعه کنید.

9-    داشتن مهارتهای در حد نبوغ

با استناد بر یافته های اعلام شده توسط webMD بالای 10 درصد از افراد اتیستیک دارای مهارتهایی در سطح نبوغ اند. این بدین معنی است که انها در یک زمینه ای ویژه مانند ریاضیات،موسیقی یا تاریخ برتریهایی بر دیگر افراد دارند. افراد اتیستیک ممکن است حافظه ای فوق العاده داشته باشند و این به انها اجازه می دهد که تمامی اطلاعات یک کتاب را فصل به فصل در ذهن خود داشته باشند. 

10-   مشکلات خواب و اضطراب

همچنین webMD گزارش می کند که بیش از 70 درصد از افراد اتیستیک با مشکلات خواب دست به گریبان اندو این میتواند به دلیل مشکلات حسی افراد اتیستیک باشد. درحالی که بی خوابی جزء مشخصه های اصلی اتیسم (اوتیسم)نیست ولی میتوان ان را به عنوان یکی از مشخصه های اتیسم(اوتیسم) در بزرگسالی به حساب اورد.

برطبق یافته های انجمن ملی اتیسم انگلستان  اضطراب یکی از مشکلات شایع در میان بزرگسالان مبتلا به اُتیسم(اوتیسم) است. این اضطراب  ممکن است خود را در اشکال مختلف مانند مشکلات توجه و تمرکز،کنترل خود،اشتغال ذهنی به یک موضوع و یا افسردگی نشان دهد.